Paragrafta Anlam ve
Ana Düşünce SAYFA 160
HAZIRLIK
1.
Ana düşünce kavramını açıklayınız.
Paragrafın
ana düşüncesi
Ana
düşünce, yazarın paragrafı yazma amacıdır, okuyucuya vermek istediği mesajdır.
Her
paragraf belli bir düşünce üzerinde temellendirilmiştir.
Ana
düşünce paragrafta bulunan herhangi bir cümlede olabilir.
Ana
düşünce, bazen paragrafın herhangi bir yerinde bir cümle olarak verilmez,
paragrafın bütününe sindirilir.
Paragrafın
ana düşüncesini belirlemek için yazarın parçayı hangi amaçla yazdığını bulmak
gerekir.
Paragrafın
ana düşüncesini belirlerken şunlara dikkat etmeliyiz:
Paragrafın
ana düşüncesi genel ve kesin yargı bildirir.
Paragrafın
bir kısmını bildiren cümleler ana düşünceyi vermez.
Ana
düşünce, parçada en kapsamlı yargı biçimindedir.
2.
Okuduğunuz bir metnin ana düşüncesini nasıl belirlediğinizi
söyleyiniz.
1. sorudaki
açıklamaları dikkate alarak bir metnin ana düşüncesini bulabilirsiniz.
Okuduğunuz bir metnin ana düşüncesini belirlerken “Paragrafta asıl
anlatılmak istenen nedir?” sorusu sorularak paragrafta asıl anlatılan düşünce,
durum, olayın ne olduğu belirlenir. Bu çıkarım, anlamlı bir cümle halinde ifade
edilir. Böylece ana düşünce belirlenmiş olur.
SAYFA
162
“Yaşama Zevki” adlı metnin ilk paragrafında anlatılan
konuyu söyleyiniz.
İlk
paragrafta anlatılan konu “hayattan zevk almak”tır.
Şemada görüldüğü
üzere dil ögeleri bir araya gelerek “hayattan zevk almak” bağlamı etrafında bir
anlam bütünlüğü oluşturmuşlardır.
b. “Şu birkaç günlük
ömrümüzü saadet içinde geçirmek hepimizin tek arzusudur.” cümlesi “mesut etmek”
söz grubu veya “zevk” kelimesi tek başına okuduğunuz paragrafın konusunu ifade
edebilir mi? Yoksa her paragraf, yapısı ve ana düşüncesiyle bileşenlerine
indirgenemeyen bir bütün müdür? Tartışınız. Ulaştığınız sonucu bir paragrafta bütünlüğü
nelerin oluşturduğunu belirten bir ifade şeklinde defterinize yazınız.
Verilen
cümle tek başına paragrafın konusunu ifade etmez. Sadece paragrafın konusuyla
ilgili fikir verebilir. Kelime ve kelime grupları tek başına kullanıldığında
bağlamdan uzak olacağı için paragrafın konusunu yansıtamayacaktır. Kısacası
paragrafı oluşturan her birim paragraf içinde bir anlam değeri kazanır.
1.ETKİNLİK:
a. “Yaşama Zevki” adlı metnin ilk paragrafındaki
her cümleyi bir harfle belirtiniz. Aktarılmak istenen iletiyi, en kısa ve açık şekilde
ifade eden ana düşünce cümlesinin ve diğerlerinin harflerini de belirleyerek aşağıdaki
şemanın uygun bölümlerine yazınız.
b. Yaptığınız
inceleme ve yukarıdaki şemadan yararlanarak bir paragrafta ana düşüncenin
(anlamın) iletişime katılan öğelerin üstlendikleri rollerle nasıl bir ilişkisi
olduğunu açıklayınız.
Ana
düşünce, metindeki yapı ve almam birimlerinin okuyucuya iletmek istediği ortak
düşüncedir.
3.
a. “Yaşama
Zevki” adlı metnin birinci
paragrafının iletisini, “ne”,
“kim”,
“nerede”,
“ne zaman”,
“nasıl”,
“ne kadar”
gibi sorulara gerek duymadan (açıkça) belirleyebildiniz mi? Sözlü olarak ifade
ediniz.
Metnin ilk
paragrafında ileti açıkça belirlenebilmektedir. (İnsan, ömrünü mutlu bir
şekilde geçirmek ister. İnsanın en büyük arzusu, hayatını mutlu bir şekilde
yaşamasıdır.)
a.
Paragraftaki ana düşüncenin nasıl
ifade edildiğini (dolaylı, doğrudan, nesnel, öznel) söyleyiniz.
Paragrafta
ana düşünce öznel bir şekilde ifade edilmiştir.
SAYFA 163
2. ETKİNLİK:
Okuduğunuz metnin ilk paragrafının ana düşüncesini aşağıdaki şemanın ilgili bölümüne yazınız. Paragraftaki yardımcı düşünceleri de belirleyerek şemadaki boş bırakılan yerlere yazınız.
b.
Okuduğunuz metnin ilk paragrafıyla ilgili tespitlerinizden yararlanarak yardımcı
düşüncelerin; paragrafın ana düşüncesi etrafında, onu değişik yönlerden
destekleyen, tamamlayan, açıklayan ve doğruluğunu, yanlışlığını kanıtlayan cümle
ve ifade kalıpları olduğu söylenebilir mi? Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade
ediniz.
Yardımcı düşünceler paragrafın ana düşüncesi etrafında , onu değişik
yönlerden destekleyen, tamamlayan, açıklayan cümlelerdir.
3.ETKİNLİK:
Türkü
ve kilim sevgimizin bir sağlam tarafı da bu sevginin Garp sanatının yeni gelişmeleriyle
uzlaşmasıdır. Garp şiirinde folklor hiçbir zaman bugünkü kadar yer tutmamıştır.
Garp resmi de düz ana renklere, keskin, göz alan şekillere doğru gittikçe
kilimden zor ayırt edilecek soyut yahut yarı soyut eserler doğuyor. O kadar ki
ressamlarımız Paris’te en yeni resim hareketlerini benimsedikleri ölçüde
kilimlerimizin tadına varıyorlar. Nasıl oluyor da diyeceksiniz ileri bir sanat
geri bir sanata dönüyor. Aslında bu bir dönüş değil eski bir değeri yeniye mal
ediştir. Kilimle yeni resim, türküyle yeni şiir arasındaki benzerlik,
penisilinle bir halk ilacı arasındaki benzerlik cinsindendir. Birine gelenek
ve görenek, ötekine bilim ve düşünce yoluyla varılıyor, orası öyle ama insanın
sanat ve bilimde ilerleyişi, geçtiği yerlerden tekrar tekrar ve her seferinde
başka başka anlayış ve niyetlerle geçmekle oluyor.
Okuduğunuz
paragrafın ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyerek aşağıya yazınız.
Ana
düşünce: Kilim
sanatımız Batılı şiir anlayışıyla benzerlik gösterir.
Yardımcı
düşünceler: Kilim sanatı, Batı sanatıyla uzlaşır. Batı
şiirinde folklor günümüzde daha fazladır. Batı’nın sanatını benimseyen
sanatçılar, kilimlerimizin tadına varıyorlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder