9. Sınıf Dil ve Anlatım Cevapları ADA Yayınevi SAYFA 63

9. Sınıf Dil ve Anlatım Cevapları ADA Yayınevi SAYFA 63 (2014-2015)

1. ç. • Metinden alınan "Ses kulaklarının içinde bir kurşun gibi çınlamıştı." cümlesindeki kelimelerde dolayısıyla Türkçe kelimelerde vurgunun hangi hecede olduğunu belirleyiniz.
Metinden alınan bu cümlede görüldüğü gibi Türkçe kelimelerde vurgu genellikle son hecededir.


• Aşağıdaki cümlelerde altı çizili hecelerdeki vurgunun bir sonraki ekle ilişkisini bilgi birikiminizden hareketle açıklayınız.
— Bir de peşime kurtlar takılmaz mı? (Soru edatı vurguyu kendinden önceki heceye taşır.)
— Zaman öyle bir geçer ki anlayamazsın! (ki bağlacından önceki hece vurgulu söylenir.)
— Beşik de yere düştü.(İki heceli Türkçe kelimelerde vurgu genellikle ikinci hecededir.)
— Kardeşçe oynadı çocuklar parkta. (Eşitlik ekinden önceki hece vurgulu söylenir.)
— Bu kitabı, okuma etkinliğine katılmak için okuma! (Olumsuzluk ekinden önceki hece vurguludur.)
— Kurtuluş Savaşı'nı milletçe el ele vererek başardık. (Eşitlik ekinden önceki hece vurguludur.)

• Aşağıdaki cümleleri okurken "ha" ve "öyle" kelimelerinde yapılan vurgunun nasıl bir anlam ifade ettiğini açıklayınız. Bu kelimelerle söylenmek istenilen duygu ve düşüncenin vurguyla belirtildiğini söyleyebilir misiniz? Sözlü olarak ifade ediniz.
— Oğlun olmuş ha?
- Öyle.

Yukarıdaki cümlede "ha" sözcüğü "şaşırma, sevinme" anlamında kullanılmıştır.
"Öyle" sözcüğü "doğrudur" anlamında kullanılmıştır.



Yaptığınız incelemeden yararlanarak konuşmada ifadenin anlamıyla duraklamanın ilişkisini söyleyiniz. Duraklamanın önemini açıklayınız.

Konuşurken hava ihtiyacını karşılamak için az veya çok duraklamaya ihtiyacımız vardır. Söz söylemenin doğallığı içinde soluk alma ve duraklama gerekir. Soluksuz ve duraklamasız bir konuşma hem monotondur hem de anlaşılma yönünden eksiktir. Metinlerde durak yerleri çeşitli noktalama işaretleriyle gösterilir. Bazen noktalama işaretleri yeterli olmaz. Konuşmanın akışına göre okuma sırasında duraklar oluşturmak gerekir.

d. "Ekilmemiş Topraklar" metninin ilk paragrafını sesli olarak bir solukta, duraklamadan okuyunuz. Okurken bazı gerekli ses değerlerini vermeden, atlayarak, değiştirerek, doğru ve güzel söyleyemediğiniz sesleri ve heceleri belirtiniz. Bunun "boğumlama"yla olan ilgisini yaptığınız araştırma sonucu edindiğiniz bilgilerden de yararlanarak açıklayınız.
Çocukların konuşmayı yeni öğrendikleri dönemlerde "r" sesinin yerine "y" sesini kullanmaları "boğumlama" kusurudur. Günlük konuşmalardan boğumlama kusurlarına başka örnekler veriniz.
Aşağıdaki bağlantıda boğumlama kusurları hakkında bilgi verilyor ve örnekler yer alıyor
http://www.sorucenneti.net/diksiyon-ve-hitabet-dersi/diksioyn-ve-hitabet-dersi-notlari-turkcenin-ses-ozellikleri-bogumlama-ve-kusurlari-2.html

e. "Rüzgâr ıslık çalarak esiyordu." cümlesinde yay işaretiyle belirtilen sesleri nasıl okuduğunuzu belirtiniz. Bu olayın adını söyleyiniz.
rüzgâr ıslık ve çalarak esiyordu sözcükleri arasında ulama yapılmıştır. Bu sözcükler birbirine ulanarak okunur.