1. ETKİNLİK
a. Metinden alınan aşağıdaki
cümlelerde koyu yazılan kelime gruplarını inceleyiniz.
• Delikanlı,
adamın gözlerinin içinde titreyen çocuk yüzünün durgunlaştığını, ezilip
büzüldüğünü görünce “Peki, hemşerim.” dedi.
• Evlerin
pencerelerindeki perdeler pembe ve sıcak bir aydınlıkla sokağa meydan
okuyordu.
• "ezilip büzüldüğünü"
kelimeleri “deyim grubu ve fiilimsi grubudur”; "meydan okuyordu"
kelimeleri ise deyim grubu ve birleşik fiil grubudur.
Aşağıdaki soruları, yukarıdaki
cümlelerde koyu yazılan kelime gruplarından hareketle cevaplayınız.
I. Deyimlerin çoğunluğunda kelimeler
gerçek anlamından çıkarak mecaz anlam kazanır. Bazı deyimlerde ise kelimeler
gerçek anlamlarından çıkmaz. Yukarıdaki cümlelerde bulunan koyu yazılmış kelime
grupları gerçek anlamıyla mı yoksa mecaz anlamıyla mı kullanılmıştır?
Açıklayınız.
Koyu yazılan deyimler gerçek
anlamlarından koparak mecaz anlam kazanmışlardır.
II. Bu kelime gruplarının
kalıplaşmış söz olarak kullanılıp kullanılmadıklarını söyleyiniz.
Bu kelime grupları kalıplaşmış birer
söz olarak kullanılır.
III. Bu kelime gruplarında
kelimelerin yerleri değiştirilebilir mi? Kelimelerden birinin atılıp
atılamayacağını belirtiniz.
Deyimlerde kelimelerin yeri
değiştirilemez; bir kelime atılarak yerine eş anlamlısı bile olsa başka bir kelime
getirilemez.
IV. Bu kelime gruplarına “Kısa, özlü
ve etkili anlatımlardır.” denilebilir mi? Söyleyiniz.
Deyimler kısa özlü ve etkili bir
anlatım özelliğine sahiptir.
V. Cümle şeklinde olan deyimler de
bulunmaktadır. Örnek cümlelerdeki koyu yazılı kelimelerin cümle şeklinde mi,
kelime grubu şeklinde mi olduğunu belirtiniz.
Cümle biçiminde olan deyimlerde
vardır. Kitapta koyu renkle verilen deyimler kelime grubu biçimdedir.
VI. Yukarıdaki cümlelerde bulunan
deyimlerin, cümlelerin hangi ögesini oluşturduklarını söyleyiniz.
"Ezilip büzüldüğünü"
deyimi zarf tümleci içinde yer almaktadır. "Meydan okuyordu" deyimi yüklem
görevindedir.
VII. Yukarıdaki birinci cümlede
bulunan deyimin anlatılan kişinin özelliğini, psikolojisini veya özel durumunu
yansıtıp yansıtmadığını açıklayınız.
"Ezilip büzüldüğünü" deyimi
anlatılan kişinin psikolojik özelliğini yansıtıyor.
VIII. İkinci cümledeki deyimin perdelerle
ilgili hangi durumu yansıttığını söyleyiniz.
."Meydan okuyordu" deyimi
perdelerin insana sıcaklık ve aydınlık hissini verdiğini anlatmak için kullanılmıştır.
• Okuduğunuz metnin ilk dört
paragrafında bulunan deyimlerin altını çiziniz.
• İlk dört paragraftaki deyimler
Bir tutam, tersine gitmek, kazık
gibi bakmak, alay etmek
• Yaptığınız inceleme sonuçlarından
yararlanarak deyimlerin özelliklerini aşağıya sıralayınız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder