9. Sınıf Türk Edebiyatı Dersi 1. Dönem 1. Yazılı Soruları

1.        Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise  (D), yanlış ise (Y) yazınız.

Sanatçı, bilim adamından farklı olarak nesnel gerçekliklere ulaşmayı hedef olarak seçmemiştir.         (    )

Bir edebi eserde anlatılanlar olduğu gibi yaşanmaz.. (    )

Fonetik ve plastik sanatlara özgü malzemelerin karışımıyla oluşan sanatlar da vardır.         (    )

Bir gazete haber yazısı kurmaca bir metindir. (    )

Beyit ve dörtlüklerde dize sayısı bellidir; ancak bentlerde dize sayısı 3 ila 10 arasında değişebilir.  (    )

2.        Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerleri doldurunuz.

Dizelerde aynı ünlü harflerin tekrarlanmasından oluşan ahenge ………………………. denir.

"Dest-busı arzusiyle ger ölürsem dostlar
Kûze eylen toprağım sunun anınla yâre su"         beytinde   "s" sesi sıklıkla kullanılarak ....................   yapılmıştır.

Edebî metinlerin temel ifade şekilleri  ....................  ve    ...................... dır.

Metinler cümlelerden oluşan anlamlı birimlerdir. Bu bir örgüdür, bir sistemdir. Metni meydana getiren parçalar arasındaki anlam ilişkisine ………………….. denir.

Uygur Türklerinin destanları ……….………….. ve ……………..……….dır.

3.        Güzel sanatlar ile zanaatlar arasında ne fark vardır? Yazınız.

4.         

                Aşağıdaki numaralı  parçalardan hangisi edebî metindir? Nedenleriyle birlikte yazınız.

I. “İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, İstanbul'da bu sabahtan itibaren başlayan sağanak yağışın özellikle Sarıyer, Beykoz, Üsküdar, Beşiktaş ve Küçükçekmece gibi ilçelerde ciddi anlamda hissedileceğini belirterek, ''İlgili ilçelere uyarılarımızı yaptık, vatandaşlarımızı da uyarıyoruz'' dedi.” (Anadolu Ajans)

II. “Ruhumu eritip de kalıpta dondurmuşlar;
Onu İstanbul diye toprağa kondurmuşlar.
İçimde tüten birşey; hava, renk, eda, iklim;
O benim, zaman, mekan aşıp geçmiş sevgilim.
Çiçeği altın yaldız, suyu telli pulludur;
Ay ve güneş ezelden iki İstanbulludur.
Denizle toprak, yalnız onda ermiş visale,
Ve kavuşmuş rüyalar, onda, onda misale.
İstanbul benim canım;
Vatanım da vatanım...
İstanbul,
İstanbul...”

                                     Necip Fazıl Kısakürek   

Bilmem ki nasıl anlatsam;

Nasıl,nasıl,size derdimi!

Bir dert ki yürekler acısı,

Gönül yarası desem.

Değil!

Ekmek parası desem,              

Değil!    (Orhan Veli Kanık)

                                          

5.        Bu dizelerde âhenk hangi unsurlarla ve nasıl sağlanmıştır?

6.         

a) Fonetik sanatlara iki örnek yazınız?

b) Kültürün nesilden nesile aktarılmasını sağlayan en önemli kültür unsuru nedir?

c) Milletlerin hayatını derinden etkileyen olayların anlatıldığı, anonim (söyleyeni belli olmayan) manzum anlatılara ne denir?

d) Güzel sanatlar; plastik sanatlar, fonetik sanatlar ve ritmik sanatlar gibi adlarla sınıflandırılabilir?

Aşağıdakilerden hangisinde verilenler aynı tür güzel sanatlar içinde değerlendirilebilir?

A) Bale – resim

B) Edebiyat – müzik

C) Mimari – opera

D) Tiyatro – heykel

E) Şiir - hat

e) Şair-dil arasındaki ilişki aşağıdaki eşleştirmelerin hangisinde vardır?

A)Yönetmen-film

B)Mimar-kent

C)Ressam-boya

D)Aktör-seyirci

E)Ses sanatçısı-sahne

7.        Dalarken gözümde yaş

Ben böyle sonsuz gama

Artıyor yavaş yavaş

Damlardaki ağlama

Yukarıdaki şiiri şekil bakımından (ölçü, uyak şeması, kafiye ve redif) inceleyiniz.

8.         Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik

 Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik

Beytini “mef’ûlü mefâîlü mefâîlü feûlün” aruz kalıbına göre işaretleyiniz.

9.  

         I.        Köroğlu düşer mi yine şanından

    Ayırır çoğunu er meydanından

   

Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?

A)      Didaktik

B)       Epik

C)       Lirik

D)      Pastoral

E)       Satirik

       II.    Aşağıdakilerin hangisinde belirtilen özellik, birlikte verildiği kavramla ilgili değildir?

A)      Duygu ve coşkuya önem verme (lirik)

B)       Kahramanlık, yiğitlik konularını işleme (epik)

C)       Bilgi verme, öğretme (satirik)

D)      Tiyatroya özgü olma (dramatik)

E)       Çoban ve kır hayatını anlatma (pastoral)

     III.    Aşkı, yağmuru,

Tramvay sesini,

Otelciyi…

Ve bir mısra mırıldanıyorum

Sıcak bir yemek lezzetinde

Bu şiirle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?

A)      Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B)       Serbest ölçüyle yazılmıştır.

C)       Yarım uyak kullanılmıştır.

D)      Redif kullanılmıştır.

E)       Biçim özelliklerine önem verilmiştir.

     IV.    Bir geniş tebessüm oldu sessizlik

Bütün ürperişler zümrüt ve altın

Ve ruh baş ucunda bu parıltının

Susuzluktan ölen ürkek bir geyik

Bu dörtlükle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A)      I. dizeyle IV. dize arasında tam uyak vardır.

B)       Redif vardır.

C)       Sarma uyak dizilişine sahiptir.

D)      Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

E)       II. dizeyle II. dize arasında tam uyak vardır.

       V.    Dize içinde fazladan yapılan ve dize sonlarındaki uyakla uyumlu olan ses benzerliklerine ……….denir.

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A)      redif

B)       vurgu

C)       tonlama

D)      uyak

E)       seci

     VI.    Bir güzel sanat dalı olan edebiyatla tarih, psikoloji, sosyoloji gibi bilim dalları arasında ilişki bulunması hangi ortak özelliğe bağlanabilir?

A)      Ele aldıklarının temelinde insanın duygu, düşünce ve davranışlarının olması

B)       Yaşamı daha güzel bir hale getirmeye çalışmaları

C)       Dilin geliştirimesi ve zenginleştirilmesi için çalışmaları

D)      İnsanın ruhsal yönünü ön plana çıkarmaları

E)       Toplumsal sorunların ortadan kaldırılmasında temel etken olmaları

   VII.    Aşağıdakilerden hangisi sanatçıyla zanaatkar arasındaki farklardan biridir?.

A)      Zanaatkârın, bilinen ve tekrar edilen bir çalışma ortaya koyması

B)       Sanatçının eğitim düzeyinin yüksek olması

C)       Zanaatkârın sanat eseri üretemeyecek malzemelerle çalışması

D)      Sanatçının nesnel değerlendirmelerden uzak durmaması

E)       Zanaatkârın ekonomik kaygılar taşımadan çalışması

 VIII.    Aşağıdakilerden hangisi doğal destan değildir?

A)      Oğuz Kağan

B)       Ramayana

C)       Şu

D)      Şinto

E)       Çılgın Orlando

     IX.    (1 ) Tiyatroda kullanılan şiir türüne dramatik şiir denir. (2) Başlangıçta trajedi ve komedi olmak üzere iki vardı. (3) Trajedide hayatın acıklı yönleri işleniyor, konular tarihten ve mitolojiden alınıyordu. (4) Komedide soylu veya olağan üstü kişiler yer alıyordu(5)

Yukarıdaki parçada numaralandırılmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) 1 B) 2         C) 3         D)4          E) 5

10.     Bir edebi metnin kurmaca metin olması ne demektir?