9. Sınıf Dil ve Anlatım Cevapları ADA Yayınevi SAYFA 27

 9. Sınıf Dil ve Anlatım Cevapları ADA Yayınevi SAYFA 27

9. Sınıf Dil ve Anlatım Cevapları ADA Yayınevi SAYFA 27 (2014-2015)

DEĞERLENDİRME

Görsel ögedeki bayan, konuşmasında dili hangi işleviyle kullanmaktadır?
Resimdeki bayan, dili kanalı kontrol işleviyle kullanmaktadır.

2. Aşağıdaki cümlelerde yargılar doğru ise yay ayraç içine “D", yanlış ise “Y” yazınız.
• Dilin, şiirsel işleviyle kullanıldığı metinlerde iletilmek istenen husus, iletinin kendisinde aranmamalıdır. Obje iletinin kendisidir. (D)
• Dilin şiirsel işleviyle kullanıldığı metinlerde sanata özgü gerçeklik aranmamalıdır. (Y)
• İnsan dil yetisine sahip bir varlıktır. (D)

3. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tamamlayınız.
• İnsanlar dille gerçekleştirilen iletişimi diğerlerinden daha çok tercih etmiştir.
• Dil , insanlar arasında anlaşma sağlamak amacıyla kullanılır.
• İnsanlar işaretle anlatmadan yazılı (harf, kelime) anlatmaya belli bir süreçte geçiş
yapmıştır.

4. Türkçenin özellikleri ve yayıldığı coğrafya hakkında araştırma yapınız.

5. a. “Lehçe" ve “ağız” hakkında bilgi edininiz, b. Türkçenin kaç lehçesi olduğunu araştırınız.

Lehçe: Bir dilin bilinmeyen, karanlık bir devrinde (metinlerle izlenemeyen dönemlerinde) kendisinden ayrılmış olan, çok büyük ayrılıklar gösteren kollarına lehçe denir. Lehçelerdeki farklılaşma ses ve yapı düzeyinde kalmayıp kelime alanında da görülmektedir. Türkçenin iki lehçesi vardır: Çuvaşça ve Yakutça

Ağız: Bir ülkedeki aynı dilin farklı konuşma şekillerine ağız denir. Ağız, yörelere göre söyleyiş farklılıklarıdır.  Türkiye Türkçesi bölge ve illere göre dağılım gösteren ve günümüzde de kullanılan çok sayıda ağza sahiptir: Konya ağzı, Karadeniz ağzı, Denizli ağzı vb.

6. “Yazı dili” ve “konuşma dili” arasındaki farklılıkları araştırınız.
1. Bir ülkede yazı dili tektir. Konuşma dili yörelere göre farklılık gösterebilir.
2.Yazı dili konuşma diline göre daha kurallı ve sistematiktir.
3.Konuşma dilinde cümleler genellikle kısadır, yazı dilinde uzun cümleler vardır.

4. Yazı dilinde anlamı kolayca ifade etmeye yarayan noktalama ve imla kurallarının yerini konuşma dilinde vurgu, tonlama, ulama, duraklama gibi özellikler alır.

7. İstanbul ağzının, nasıl ortak dil hâline geldiğini ve yazı dili olarak kullanıldığını öğreniniz.
Milli edebiyat akımı ile birlikte İstanbul ağzının yazı dilinde esas alınması gerektiği ortaya konmuş. Ömer Seyfettin ve arkadaşları bu anlayışla hareket etmişler. Genç Kalemler dergisinde Yeni Lisan adlı makalede Ömer Seyfettin'in dilin sadeleşmesi ile ilgili yazıları yer almıştır. Ziya Gökalp de aynı düşüncededir. Bunların sonucunda İstanbul Türkçesinin söyleyiş güzelliğine sahip olduğu görülmüş ve yazı dilinde İstanbul ağzının esas alınması uygun görülmüştür.