9. Sınıf Dil ve Anlatım Cevapları ADA Yayınevi SAYFA 12

9. Sınıf Dil ve Anlatım Cevapları ADA Yayınevi SAYFA 12

1.   "Bağlam" kavramı ve iletişimin ögeleri hakkında araştırma yapınız.

İletişimin gerçekleştiği ortama bağlam denir. Gönderici ve alıcnın bilgi ve kültür düzeyleri, psikolojik durumları ve iletişimin gerçekleştirilme amacı da bağlamı oluşturur.

Sözcükler bağlama göre farklı anlamlar kazanabilir:
Örnek:
Kalkmak göstergesi: Bulunduğu yerden yükselmek.(Sınıfta üç el kalktı.)
Tren kalktı(Hareket etmek.)
Ahmet kalktı giyiniyor.(Uyanmak)
Kanun kalktı.(Yürürlüğü sona ermek.)

İletişimin öğeleri:

Bağlam : yukarıda açıklandı.

Gönderici (Kaynak): İletiyi hazırlayan, gönderen kişi.

Alıcı ( hedef): İletinin gönderildiği kişi.

İleti(Mesaj): Gönderilmek istenen bilgi,düşünce,duygu ve benzerinin kanal aracılıyla şifrelenmesidir.Bu şifre genelde dildir.

Kanal: İletinin göndericiden alıcıya ulaştığı yol, araç.

Örneğin, ses dalgaları. Hava yolu...

Gönderge: Kendi dışında başka bir şeyi gösteren, düşündüren,onun yerini alabilen kelime, nesne, görünüş ve olgudur.Resimler, müzik parçaları, trafik işretleri, edebi metinler birer göstergedir.İletişim göstergeler aracılığıyla sağlanır.

Gösteren: Bir sözcüğün göstereni, onun kavramsal içeriği ya da dış dünyadaki nesne karşılığı dışında kalan işitsel öğeleridir.

Örneğin, ağaç göstergesinin göstereni a,ğ,a,ç sesleridir.

Gösterilen: İletilmek istenen kavram.

Örneğin, ağaç göstergesinin gösterileni ağaç imgesi ya da idesi.

Kod: İletişimin dil biçimi halinde düzenlenmesi, şifrelenmesidir. Nesneler sözcükler halinde kodlanır.

Gönderge: Sözcükle dile aktarılan dış dünyadaki bir nesne, bir olgudur.

İkon: Simge, şekillendirilmiş olgu. Dili kullanmadan iletiyi aktaran görsel parçalar.

Örneğin, kilise ikonu Hz. İsa ve haçtır.

Belirtke: Aktarıcı ve alıcı arasındaki bilgi.

Örneğin,

Tuvaletlerde bay ve bayan yazısı---gösterge
Tuvaletlerde şapka ve topuklu ayakkabı resmi----- belirtke(simge)
Güvercin sözcüğü ---- gösterge
Güvercin resmi--------- barışın belirtkesi


Dönüt(Geri bildirim): İletideki amacın yerine getirilmesidir. Dönüt, iletişim sürecinin denetim mekanizmasıdır.

Filtre: Alıcının mesajı değerlendirme tarzı.

2.  "Gösterge" ve "gösterge bilimi" hakkında bilgi edininiz.

Gösterge bilimi veya semiyotik; göstergelerin yorumlanmasını, üretilmesini veya işaretleri anlama süreçlerini içeren bütün faktörlerin sistematik bir şekilde incelenmesine dayanan bir bilim dalıdır. Fransızlar semiyoloji terimini kullanmışlardır. Semiyotik disiplinlerarası bir sahadır. Anlam bilimi, dil bilimi, fonetik, mimarlık, sosyoloji, psikanaliz ve daha birçok bilim dalı ve disiplinin oluşturduğu disiplinler arası bir disiplindir. Kültürel kodlar, gelenekler ve metni anlam süreçlerine göre düzenlenmiş işaret sistemleri diye nitelenen her şey semiyotiğin inceleme alanına girmektedir. Semioloji, yapısalcılığın modeli olarak düşünülmektedir.

3.  Gösterge çeşitleri (sosyal göstergeler, doğal göstergeler ve dil göstergeleri) hakkında bilgi edininiz.

1. Dil göstergesi: Söz veya yazıyla gerçekleştirilen her türlü fiil bu gruba girer. Her sözcük bir dil göstergesidir.

2. Doğal gösterge: Doğal güzellikler, yaprakların sararması gibi durumlar doğal göstergelerdir.

3. Sosyal gösterge: Trafik ışıkları, görgü kuralları gibi sosyal ögeler, sosyal göstergelerdir.

İletişimde kullanılan göstergeler şunlardır:

1. Dil göstergeleri: Söz ve yazıyla gerçekleştirilen her eylem bu gruba girer. İnsan duygu ve düşüncelerini en iyi şekilde dil ile anlatır. Dille gerçekleştirilen iletişim resim, şekil, işaret ve vücut diliyle yapılan iletişimden daha güçlü ve daha kullanılışlıdır.

2. Dil dışı göstergeler: Resim, şekil, işaret, hareket, jest ve mimikler bu gruba girer.

1. Belirti: Amacı olmayan, istem dışı gelişen doğal göstergelere denir. Belirtide gösteren ile gösterilen arasındaki ilişki nedenlidir. Örneğin; dumanın görülmesi ateşin olduğunu gösterir.

2. Belirtke: İletişim kurma, bir ileti aktarma, bir bilgi verme amacı içeren göstergelerdir. Gösteren ve gösterilen arasındaki ilişki nedensiz ve uzlaşımsaldır. Örneğin; Trafik levhaları

3. İkon: Dili kullanmadan bilgi ve iletileri aktaran en basit araçlardır . Temelde benzerlik ilişkisifotoğrafları, resim, heykel vb.

4.  Atarürk'ün basınla ilgili görüşlerini belirten metinler bulup incelemek üzere sınıfa getiriniz.

Basın, milletin müşterek sesidir. Bir milleti aydınlatma ve irşatta, bir millete muhtaç olduğu fikrî gıdayı vermekte, hulâsa bir milletin hedefi saadet olan müşterek bir istikamette yürümesini teminde, basın başlı başına bir kuvvet, bir mektep, bir rehberdir.(1922)

Basının tam ve geniş hürriyeti iyi kullanmasının, ne derecede nazik bir vaziyet olduğunu söylemeye lüzum görmem. Her türlü kanuni kayıtlardan evvel bir kalem sahibinin ilme, ihtiyaca ve kendi siyasi telakkilerine olduğu kadar vatandaşların hukukuna ve memleketin, her türlü hususi telakkilerin üstünde olan, yüksek menfaatlerine de dikkat ve hürmet etmek manevi zorunluluğu, asıl bu mecburiyettir ki umumi düzeni temin edebilir. Bununla beraber bu yolda yanılma ve kusur olsa bile; bu kusuru düzeltecek etken ve vasıta; basın hürriyetinden doğan mahzurların giderilme vasıtası, yine basın hürriyetidir.(1924)

Gazeteciler, gördüklerini, düşündüklerini, bildiklerini samimiyetle yazmalıdır.(1929)

Gazeteciler kanunun ve umumun menfaatlerinin aksine muamelelere şahit ve vakıf oldukları takdirde gerekli yayında bulunmalıdır.(1923)

Basın hürriyetinin mahzurlarının giderilmesinin yine basın hürriyetiyle mümkün olduğuna dair bu büyük meclisin yol gösterme ve düzenleme sahasında güzel karşılanan esaslar, eğer Cumhuriyetin ruhu olan faziletten mahrum kendini bilmezlere, basının sinesinde haydutluk fırsatını verirse, eğer halkı aldatan ve doğru yoldan çıkaranların fikriyat sahasındaki uğursuz tesirleri, tarlasında çalışan suçsuz vatandaşların kanlarını akıtmasına, yuvalarının dağılmasına sebep olursa ve eğer en nihayet haydutluğun en kötüsünü göze alan bu gibi kimseler, kanunların özel müsaadelerinden istifade imkânını bulursa, Büyük Millet Meclisi eğitici ve ezici kudretinin müdahale ve uyarması elbette gerekli olur.(1925)

Özel maksatla neşriyat yapan bazı gazetelerin, halkın ekseriyeti üzerinde yaptığı tesir, her memlekette olduğu gibi o gazetelerin lehinde değildir.(1924)
Cumhuriyet devrinin kendi zihniyet ve ahlakıyla donanmış basınını yine ancak Cumhuriyetin kendisi yetiştirir.(1925)

a.    Yukarıdaki görsel ögelerden hareketle insanların hangi iletişim yöntemlerini kullandıklarını söyleyiniz. Yaptığınız açıklamadan hareketle iletişimin tanımını yapınız.
b.    Yukarıdaki resimlerde görülen iletişim yöntemlerinden hangisinin daha etkili olduğunu nedenleriyle açıklayınız.
c.    İletişimin, insan hayatında ne derece önemli olduğunu günlük hayattan örnekler vererek açıklayınız.
1. "Basın özgürlüğü" konusundaki düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.