SAYFA 165
a. Köroğlu’nun şiiri; halkın kullandığı sade dille, halk söyleyişlerini ve
halkın zevkini dile getiren bir şiirdir. Bu özellikleri yönünden Mehmet Emin’in
şiirini değerlendiriniz.
M. Emin, Cenge Giderken şiirinde halkın kullandığı dille vatan sevgisini
dile getirmiştir. Şair, içten bir anlatımla milli duyguları yansıtmıştır.
Köroğlu’nun şiirleriyle
Mehmet Emin’in şiirini ses ve ritim yönünden karşılaştırınız. Sonuçları kısaca
belirtiniz.
Köroğlu’nun şiiri hece ölçüsüyle abab uyak
düzeniyle yazılmış.( Koşma nazım şekli, koşmanın ilk dörtlüğü) Cenge Giderken
şiiri hece ölçüsüyle aaab, cccb uyak düzeninde koşma nazım şekliyle yazılmış.
Köroğlu’nun şiirinde yarım uyak ve redif kullanılmış. Cenge Giderken şiirinde
genelde tam uyak var, son dizelerde redif var. Köroğlu’nun şiirinde kahramanca
bir üslup görülüyor. Cenge Giderken şiirinde coşkulu bir söyleyiş var. İki
şiirinde dili sadedir.
İkinci Kişi
Bazı karşıma çıkıyorsun,
Tanımayacak gibiyim seni,
Gel, biraz konuşalım, diyorum.
Cevap vermiyorsun.
Cahit Külebi
d. Modern şiirle ilgili bilgilerinizden de yararlanarak Cahit Külebi’nin
yukarıdaki şiirinde nasıl bir söyleyişin olduğunu belirtiniz. “İkinci Kişi”
şiirinin bu özelliğinden yararlanarak “Cenge Giderken” şiirinin söyleyiş özelliğini
belirleyiniz.
Cahit Külebi’nin “İkinci Kişi” adlı şiirinde günlük konuşma dili
kullanılmış. Coşkulu, yiğitçe bir söyleyiş görülmüyor. Duygular düz bir şekilde
ifade edilmiş. Cenge Giderken şiirinde ise destansı bir söyleyiş vardır.
1. a.
“Cenge Giderken” adlı şiirdeki ritmik
özellikleri (ölçü, durak, ses akışı, uyak) belirtiniz.
1.Dörtlük: -dur redif
-lu tam uyak
-maz giderim : redif
2.Dörtlük:
-dırtmam: redif
-al-: tam uyak
-maz giderim: redif
3. Dörtlük:
-ı : redif
-cağ : zengin uyak
-maz giderim : redif
Uyak düzeni: aaab, cccb, dddb….
4+4+3=11’li hece ölçüsü
a.
Şiiri oluşturan
birimleri ve bu birimlerin birbirleriyle yapı ve tema yönünden ilişkisini
açıklayınız.
Mehmet
Emin Yurdakul, Anadolu'dan Bir Ses
-yahud- Cenge Giderken adlı şiiri 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı sırasında
bir Türk askerinin ağzından kaleme almıştır. Şiirde vatan sevgisi, Türkçülük
düşüncesi dile getirilmektedir.
1.Dörtlük:
Türk olmanın önemi ve değeri
2.Dörtlük:
Milletin vatanına ve dinine sahip çıkması
3.Dörtlük:
Vatana bağlılık, vatan sevgisi
4.Dörtlük:
Vatana bağlılık, düşüncelerdeki kararlılık
5.Dörtlük:
Vatanın kalıcılığı, vatana sahip çıkmayı asla bırakmayacağı, vatan için her
şeyi göze alacağı
Şiirde geçen imgeleri
açıklayınız ve bunların kaynaklarını belirtiniz.
sorucenneti.net
|
sorucenneti.net
|
Tanrı evi (cami)
Yaradanın kitabı (Kur’an)
Ecdadımın ocağı (vatan)
Osmancığın bayrağı
|
Türk İslam kültürü
İslam kültürü
Türklük
Türklük, Türk tarihi
|
a.
Şiirdeki ses, söyleyiş
ve imgelerin özelliklerini belirleyiniz.
Şiirdeki imgeler, Türk kültürüne, tarihine ve İslam dinine ait kutsal
değerleri işaret etmektedir.
b.
Okuduğunuz şiirdeki ses
ve söyleyiş özelliklerini ve imgeleri divan edebiyatı şiirinden beğendiğiniz
beyit örneğiyle karşılaştırınız. Benzerliklerini aşağıya yazınız.
Cenge Giderken şiirinin divan şiiriyle
karşılaştırırsak
Cenge Giderken şiiri
|
Divan şiiri
|
Sade bir dil
|
Ağır, süslü bir dil
|
Hece ölçüsü
|
Aruz ölçüsü
|
İmgeler Türk tarihinden, İslam dininden
|
İmgeler Arap, İran edebiyatlarından, İslam
dininden
|
Destansı bir söyleyiş
|
Genelde lirik, aşıkane bir söyleyiş
|
Toplumsal bir konu, milli duygular
|
Bireysel konular
|
2. a. Şiirin temasını bulunuz.
Bu temanın evrensel olup olmadığını belirtiniz.
ŞİİRİN TEMASI: Vatan ve millet sevgisi Bu tema evrenseldir.
c.
Şiirin teması ile Millî Edebiyat Dönemindeki öğretici metinlerden olan
“Yeni Lisan” makalesinin teması arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Milli değerlere önem verme bakımından ortak özelliği
vardır.
3. Şiiri okurken neler hissettiğinizi açıklayınız.
4. Sınıfa getirdiğiniz koşma örneği üzerinde
halk şiiri geleneğinin özelliklerini belirleyiniz. Daha sonra okuduğunuz şiiri,
halk şiiri geleneğiyle karşılaştırınız. Benzer ve farklı yönlerini sıralayınız.
Halk şiiri geleneğinin özellikleri
Halkın dili ile yazılır.
Halktan kişilerin duyguları dile getirilir.
Hece ölçüsü ile yazılır.
Dörtlük halinde ve genellikle yarım uyaklı yazılır.
Söz sanatlarına ve süslü anlatıma önem verilmez.
Cenge Giderken şiiri, büyük oranda halk şiiriyle benzerlik gösterir.
5. Servet-i Fünûn Dönemine ait okuduğunuz bir
şiirle “Cenge Giderken” şiirini ses, ritim, tema, dil ve anlatım yönünden
karşılaştırınız. Benzer ve farklı yönleri tahtada sıralayınız.
Elhan-ı Şita şiirinde sesler temayla
uyumlu biçimde kullanılmış, şiirde musikiyi andıran bir ses ahengi oluşmuştur. Elhan-ı
Şita şiirinde aruz ölçüsü kullanılmıştır.
Cenge Giderken şiirinde ise ses ahengi
yalnızca uyak ve redifle sağlanmıştır. Hece ölçüsü kullanılmıştır. Cenge
Giderken'in destansı bir söyleyişi vardır.
a. Grup olarak hazırladığınız Mehmet Emin Yurdakul, Ali
Canip Yöntem, Rıza Tevfik Bölükbaşı hakkındaki bilgilerinizi arkadaşlarınıza
aktarınız.
b. Hakkında edindiğiniz
bilgiler ve okuduğunuz şiirinden yola çıkarak Mehmet Emin Yurdakul’un fikrî ve
edebî yönü hakkındaki düşüncelerinizi aşağıya yazınız.
MEHMET EMİN YURDAKUL (1869 - 1944)
1869’da İstanbul’da doğan
Mehmet Emin Yurdakul, çeşitli memurluklarda çalışmış (müdürlük, valilik),
milletvekilliği yapmıştır.
Türkçülük akımını benimsemiş, Türk Yurdu dergisinin kurucuları arasına
katılmıştır.
Şiire Servet-i Fünun
Döneminde başlamıştır. 1897 yılında Türk - Yunan Savaşı nedeniyle yazdığı Cenge Giderken adlı şiirini Asır gazetesinde yayımlamıştır.
Bu şiirle hem millî duyguları dile getirmiş, hem de hece ölçüsüyle şiir yazma
eğilimini başlatmıştır. Aynı zamanda Millî Edebiyat akımının oluşmasına da
önderlik etmiştir:
"Ben bir Türk’üm
dinim cinsim uludur
Sinem, özüm ateş ile
doludur
İnsan olan vatanının
kuludur
Türk evlâdı evde durmaz,
giderim"
Sade bir dili vardır.
Şiirlerinin tamamını hece ölçüsüyle yazmıştır.
Milliyetçi ve halkçı bir
şairdir.
Duygularını büyük bir
coşkuyla dile getirmiştir.
Şiiri, düşüncelerini
açıklamanın bir aracı saymıştır.
Uyarıcı - öğretici
(didaktik) şiirler yazmıştır.
Türk şairi, millî şair
diye anılır.
Mehmet Emin
Yurdakul’un eserleri şunlardır:
Şiir:
Türkçe Şiirler, Tan
Sesleri, Turan’a Doğru, Ey Türk Uyan, Türk Sazı, Ordunun Destanı, Ankara,
Mustafa Kemal, Dicle
Önünde, Hasta Bakıcı Hanımlar, Zafer Yolunda
c. Şairin yaşadığı dönemdeki düşüncelerinin, yaşayışının
şiire yansıyıp yansımadığını açıklayınız.
Mehmet Emin Yurdakul,
Türkçülük düşüncesine sahiptir. O dönemde diğer fikir akımlarının önemi
azalmış, Türkçülük akımı daha etkili olmuştur.
Şairin Türkçülük ve vatan, millet sevgisini dile getirdiği şiirleri,
halkın anlayabileceği bir dille de yazıldığı için ses getirmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder