9. Sınıf Dil ve Anlatım Dersi 2. Dönem 1. Yazılı Soruları ve Cevap Anahtarı

9. Sınıf Dil ve Anlatım Dersi 2. Dönem 1. Yazılı Soruları ve Cevap Anahtarı

S.1. Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerleri doldurunuz. (10 p.)

v  “Biz II. Dünya Savaşında hiç kimseyle savaşmadık.” cümlesinde “savaş” kelimeleri                                   köktür.

v  Ben hiçbir zaman sizin oyununuza kanmayacağım.”cümlesinde ” oyun”  kelimesi anlamına göre                                          dır.

v  “Kelimelere gelerek yeni anlamlı kelimeler türeten eklere                                denir.

v  Bir cümlede yargı bildiren öge                                dir.

v  Cümle vurgusu                                               önceki sözcüktedir.

S.2. “Açık” kelimesini aşağıdaki anlamlara gelecek biçimde kullanınız.10p

-Her türlü düşünceyi hoş görüyle karşılayan    …………………………………………………………………….

-Kolay anlaşılır              …………………………………………………………………………………………………………………………………………

-bulutsuz berrak              …………………………………………………………………………………………………………………………………………

-Koyu olmayan renk         …………………………………………………………………………………………………………………………………..

-Üstü kapalı olmayan       ……………………………………………………………………………………………………………………………

S.3. Aşağıdaki altı çizili kelimeleri anlam ilişkilerine göre eşleştiriniz(10p)

1.      Geçimini temin edecek parayı kazanmak için İstanbul’a  gitti.           a.  Mecaz anlamlı kelime

2.     Bu sözler odada buz gibi bir hava estirmişti.                                        b.  Gerçek anlamlı kelime

3.     İnsan aklını kullanırsa bir sonuca varır.                                                c. Ad aktarması

4.     Takımın amigosu tribünleri coşturdu.                                                  d. Anlam daralmasına uğramış kelime

5.     Büyükbabam dişlerine köprü yaptırdı.                                                 e. Terim anlamlı kelime

S.4.Aşağıdaki cümlede altı çizili sözcükleri ek-kök açısından ayrıntılı olarak inceleyiniz.(10p.)

Sahte güzelliklere kapılanlar hep hayal kırıklığına uğrarlar.

S.5.Aşağıdaki cümlelerde mecaz sanatlarını bulunuz.10p

-O güzelim park şimdi bir çöplüğü andırıyor   ………………………………………

- İki kapılı bir handa, gidiyorum gündüz gece  ………………………………..

-Ben ki toz kanatlı minik bir kelebeğim  ………………………………………

-Taşıma suyla değirmen dönmez        ……………………………………………

-Çok düşünceli bir insandır, hep kendini düşünür  ……………………………………

S.6.Aşağıdaki boşluklara uygun noktalama işaretlerini getiriniz.10p

Anıları yazmanın belli bir çağı var mıdır(   ) Genellikle yaşlılık dönemi gösterilir bu çağ için (   ) Çünkü yaşlılığın bir belirtisi de gözlerini geleceğe değil, geçmişe çevrilmiş olmasıdır. Bir yazarın (   ) (  ) Gençler umutlarla , yaşlılar anılarla yaşar.(  ) sözü de bu görüşü destekler(  )  

S.7. Aşağıdaki altı çizili kelimeleri yapı bakımından inceleyiniz.(3+3+4=10p)

Başka sanat bilmeyiz, karsımızda dururken

Söylenmemiş bir masal gibi Anadolu’muz

Arkadaş biz bu yolda türküler tuttururken

Sana uğurlar olsun…ayrılıyor yolumuz

S.8.Aşağıdaki cümlenin ögelerini bulunuz.(10p)

Ders çalışmak için arkadaşlarına gitti.

S.9. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız. (Her biri 1’şer puandır)

a.Bir yazar sadece başka yazarlardan iyi olmaya çalışmamalıdır. Bu

              I                               II                  III

onun gelişimini sınırlar.

           IV             V

Bu cümledeki numaralanmış kelimelerden hangisinde yalnızca yapım eki vardır?

A) I    B) II  C)  III  D)  IV   E)  V

b.(ı) “Karacaoğlan ile Karakız” hikayesinde evrensel bir konu işlenmektedir.(II) İki insanın birbirine aşık olması ve kavuşamaması , sonunda ikisinin de ölmesi anlatılır.(III)Bu durum farklı ulusların edebiyatlarında da söz konusudur.(IV) Bir çok sözlü ve yazılı kültürde de benzer hikayelere rastlanır.(V) Bu hikayeyi diğerlerinden ayıran tek şey, yazarın olayı içten bir duyuşla ele almasıdır.

 Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisi kişisel görüş içermektedir?

A) I  B) II  C) III  D)IV  E)V

c.

I. Katlanırdım senin kısık gözlerinin verdiği acıya .

II. Bugün çok heyecanlıydı.

III. Parmaklarının arasından tespihi sarkıyordu.

IV. Arkadaşım anlam veremediğim bir rahatlık içindeydi.

V.Gözlerim otobüsün camında gezindi bir süre.

Yukarıdaki altı çizili  kelimelerden hangisi yapı bakımından diğerlerinden farklıdır?

A) I  B)  II  C) III   D)IV  E) V 

Ç.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de/-de”nin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Birde sana mı hesap vereceğim.

B)Sende mi benim aradığım kitap

C)Benim için yaz da güzel kış ta!

D) Aslında zor da değildi bu soru.

E) Siz de mi yapamadınız bu soruyu?

d.Ruhumu eritip de bir kalıpta dondurmuşlar;

    Onu İstanbul diye toprağa kondurmuşlar.

Bu dizelerdeki altı çizili sözcüklerde sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde verilen ses değişiklikleri olmuştur?

A)    Yumuşama-benzeşme-daralma

B)     Benzeşme-ses düşmesi-yumuşama

C)     Benzeşme-daralma-benzeşme

D)    Yumuşama- daralma-benzeşme

E)     Benzeşme-daralma-yumuşama

e.

Aşağıdakilerden hangisi ”sarmak” fiilinin geniş zamanın birinci çoğul şahsının olumsuzu ile çekimlenmiş bir fiildir?

A) Sarmazdı   B) Sarmayız    C) Sarmaz

D)Sarmadık   E) Sarardık

f.

Yayılır karanlık sisler engine

Korkarım bakamam sana ben yine

Yıllarca dalardım solgun rengine

Güneşten nur uman gözler yanmasa

Bu dörtlükte geçen altı çizili fiillerin yapısı aşağıdakilerden hangisi doğru sıralanmıştır?

A)türemiş-türemiş-basit

B)türemiş-bileşik-basit

C)basit-bileşik-bileşik

D)türemiş-bileşik-bileşik

E)türemiş-basit-bileşik

g. Aşağıdaki dizelerin hangisinde kinaye vardır?

A) Yetim kalmış çiçekler sana hayran bakardı.

B)Yüreğine tutunmak istiyorum sessizce.

C)Seni her andığımda renk solar, desen yanar.

D)Bil ki kapım sana asla kapanmayacak

E) Yıldızlı perçemlerin ıslandıkça uzuyor.

h.Aşağıdakilerden hangisi türemiş bir kelimedir

A)Dostlarım

B)İnsanlık

C)Sıra

D)Yer yüzü

E)Bahar

J.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?

A) Etrafta alış  veriş yapacak tek bir dükkan da yoktu.

B) Ne yazıkki hayatta hiçbir şey eskisi gibi kalmıyor.

C) Mustafa Kutlu’nun “Beyhude Ömrüm” ünü sen de okumalısın.

D)Birkaç gündür, köşebaşında  bir bıçak bileycisi duruyordu.

E) Elvan hanım, düğünden sonra bir daha köye dönemedi.

                                                                                                                         

10.Ad aktarması ve dolaylamaya birer örnek cümle yazınız.10p

Ad aktarması:

Dolaylama:

 CEVAP ANAHTARI

 S.1. Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerleri doldurunuz. (10 p.)

v  “Biz okulumuzu yeşil boya ile boyadık” cümlesinde “boya” kelimeleri ORTAK  köktür.

v  Ben hiçbir zaman sizin oyununuza kanmayacağım.”cümlesinde ” oyun”  kelimesi anlamına göre MECAZ dır.

v  “Kelimelere gelerek yeni anlamlı kelimeler türeten eklere YAPIM  denir.

v  Bir cümlede yargı bildiren ögeYÜKLEMdir.

v  Cümle vurgusu YÜKLEMDENönceki sözcüktedir.

S.2. “Açık” kelimesini aşağıdaki anlamlara gelecek biçimde kullanınız.10p

-Her türlü düşünceyi hoş görüyle karşılayan    BEN HER DÜŞÜNCEYE AÇIK BİRİYİM

-Kolay anlaşılır              AÇIK BİR SORUYDU

-bulutsuz berrak              HAVA AÇIK

-Koyu olmayan renk         AÇIK SARI BİR ELBİSE ALDIM

-Üstü kapalı olmayan       KUYUNUN KAPAĞI AÇIKTI

S.3. Aşağıdaki altı çizili kelimeleri anlam ilişkilerine göre eşleştiriniz(10p)

1.      Geçimini temin edecek parayı kazanmak için İstanbul’a  gitti. D          a.  Mecaz anlamlı kelime

2.     Bu sözler odada buz gibi bir hava estirmişti.   B                                     b.  Gerçek anlamlı kelime

3.     İnsan aklını kullanırsa bir sonuca varır.  A                                              c. Ad aktarması

4.     Takımın amigosu tribünleri coşturdu.   C                                               d. Anlam daralmasına uğramış kelime

5.     Büyükbabam dişlerine köprü yaptırdı. E                                                e. Terim anlamlı kelime

S.4.Aşağıdaki cümlede altı çizili sözcükleri ek-kök açısından ayrıntılı olarak inceleyiniz.(10p.)

Sahte güzelliklere kapılanlar hep hayal kırıklığına uğrarlar.

              Güzel-     lik-    ler-       e                kır-  ık-        lık-         ı-    n-         a

                i.k         i.i.y.e   ç.e        ç.e           f.k    f.i.y.e  i.i.y.e      ç.e kayn.    Ç.e

                                       çokluk   hal                                           iyelik                hal

S.5.Aşağıdaki cümlelerde mecaz sanatlarını bulunuz.10p

-O güzelim park şimdi bir çöplüğü andırıyor   BENZETME

- İki kapılı bir handa, gidiyorum gündüz gece  İSTİARE

-Ben ki toz kanatlı minik bir kelebeğim  BENZETME

-Taşıma suyla değirmen dönmez        KİNAYE

-Çok düşünceli bir insandır, hep kendini düşünür  TARİZ

S.6.Aşağıdaki boşluklara uygun noktalama işaretlerini getiriniz.10p

Anıları yazmanın belli bir çağı var mıdır( ?  ) Genellikle yaşlılık dönemi gösterilir bu çağ için (  . ) Çünkü yaşlılığın bir belirtisi de gözlerini geleceğe değil, geçmişe çevrilmiş olmasıdır. Bir yazarın ( :  ) ( “ ) Gençler umutlarla , yaşlılar anılarla yaşar.( “ ) sözü de bu görüşü destekler( . )  

S.7. Aşağıdaki altı çizili kelimeleri yapı bakımından inceleyiniz.(3+3+4=10p)

Başka sanat bilmeyiz, karsımızda dururken

Söylenmemiş bir masal gibi Anadolu’muz                söylenmemiş               Anadolu’muz          türküler

Arkadaş biz bu yolda türküler tuttururken                 TÜREMİŞ                    BİLEŞİK                  BASİT

Sana uğurlar olsun…ayrılıyor yolumuz

S.8.Aşağıdaki cümlenin ögelerini bulunuz.(10p)

Ders çalışmak için         arkadaşlarına          gitti.

  Z.T                          D.T                         Y             ( O): G.Ö

S.9. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız. (Her biri 1’şer puandır)

a.Bir yazar sadece başka yazarlardan iyi olmaya çalışmamalıdır. Bu

              I                               II                  III

onun gelişimini sınırlar.

           IV             V

Bu cümledeki numaralanmış kelimelerden hangisinde yalnızca yapım eki vardır?

XXXA) I    B) II  C)  III  D)  IV   E)  V

b.(ı) “Karacaoğlan ile Karakız” hikayesinde evrensel bir konu işlenmektedir.(II) İki insanın birbirine aşık olması ve kavuşamaması , sonunda ikisinin de ölmesi anlatılır.(III)Bu durum farklı ulusların edebiyatlarında da söz konusudur.(IV) Bir çok sözlü ve yazılı kültürde de benzer hikayelere rastlanır.(V) Bu hikayeyi diğerlerinden ayıran tek şey, yazarın olayı içten bir duyuşla ele almasıdır.

 Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisi kişisel görüş içermektedir?

A) I  B) II  C) III  D)IV XXX E)V

c.

I. Katlanırdım senin kısık gözlerinin verdiği acıya .

II. Bugün çok heyecanlıydı.

III. Parmaklarının arasından tespihi sarkıyordu.

IV. Arkadaşım anlam veremediğim bir rahatlık içindeydi.

V.Gözlerim otobüsün camında gezindi bir süre.

Yukarıdaki altı çizili  kelimelerden hangisi yapı bakımından diğerlerinden farklıdır?

A) I  B)  II  XXXC) III   D)IV  E) V 

Ç.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de/-de”nin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) bir de sana mı hesap vereceğim.

B)Sende mi benim aradığım kitap

C)Benim için yaz da güzel kış ta!

D) Aslında zor da değildi bu soru.

E) Siz de mi yapamadınız bu soruyu?

d.Ruhumu eritip de bir kalıpta dondurmuşlar;

    Onu İstanbul diye toprağa kondurmuşlar.

Bu dizelerdeki altı çizili sözcüklerde sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde verilen ses değişiklikleri olmuştur?

A)    Yumuşama-benzeşme-daralma

B)     Benzeşme-ses düşmesi-yumuşama

C)     Benzeşme-daralma-benzeşme

D)    Yumuşama- daralma-benzeşme

E)     XXXBenzeşme-daralma-yumuşama

e.

Aşağıdakilerden hangisi ”sarmak” fiilinin geniş zamanın birinci çoğul şahsının olumsuzu ile çekimlenmiş bir fiildir?

A) Sarmazdı  XXX B) Sarmayız    C) Sarmaz

D)Sarmadık   E) Sarardık

f.

Yayılır karanlık sisler engine

Korkarım bakamam sana ben yine

Yıllarca dalardım solgun rengine

Güneşten nur uman gözler yanmasa

Bu dörtlükte geçen altı çizili fiillerin yapısı aşağıdakilerden hangisi doğru sıralanmıştır?

XXXA)türemiş-türemiş-basit

B)türemiş-bileşik-basit

C)basit-bileşik-bileşik

D)türemiş-bileşik-bileşik

E)türemiş-basit-bileşik

g. Aşağıdaki dizelerin hangisinde kinaye vardır?

A) Yetim kalmış çiçekler sana hayran bakardı.

B)Yüreğine tutunmak istiyorum sessizce.

C)Seni her andığımda renk solar, desen yanar.

XXXD)Bil ki kapım sana asla kapanmayacak

E) Yıldızlı perçemlerin ıslandıkça uzuyor.

h.Aşağıdakilerden hangisi türemiş bir kelimedir

A)Dostlarım

XXXB)İnsanlık

C)Sıra

D)Yer yüzü

E)Bahar

J.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?

A) Etrafta alış  veriş yapacak tek bir dükkan da yoktu.

B) Ne yazıkki hayatta hiçbir şey eskisi gibi kalmıyor.

XXC) Mustafa Kutlu’nun “Beyhude Ömrüm” ünü sen de okumalısın.

D)Birkaç gündür, köşebaşında  bir bıçak bileycisi duruyordu.

E) Elvan hanım, düğünden sonra bir daha köye dönemedi.

                                                                                                                        

10.Ad aktarması ve dolaylamaya birer örnek cümle yazınız.10p

Ad aktarması:ORHAN VELİ’Yİ OKUDUM, GÜZELDİ

Dolaylama:YAVRU VATANA GİTTİK